Từ rất xa xưa, bên bờ sông Hồng tại thôn Tân An 2 thuộc xã Tân An, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai, đã có một ngôi Đền gọi là Đền Cô Tân An (còn gọi là Đền Cô Bé Thượng Ngàn), là nơi thờ tự một nữ chúa có tên húy là Hoàng Bà Xa, tương truyền đã cùng cha là đức quan ngài Hoàng Bảy, có công chinh phạt giặc ác, giữ yên bờ cõi, được cư dân vùng Bảo Hà và Khau Ban (địa danh Văn Bàn cổ xưa) suy tôn là vị Thánh Mẫu.

Đền Cô Tân An
Đền Cô Tân An

Năm 1971, một trận lũ lớn xảy ra, nước sông dâng cao, cuốn trôi cả ngôi đền (cột gỗ, lợp lá – nhưng nền cũ của đền không bị sạt lở mà hiện nay vẫn còn). Những năm tháng sau đó, nhân dân vùng Bảo Hà, Tân An cùng với nhân dân cả nước phải tập trung tất cả cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng Miền Nam nên việc thờ cúng không mấy ai để ý. Hồi đó, địa giới và dân cư của cả thôn Tân An 1 và thôn Tân An 2 trước đây đều thuộc một địa danh: Tân An Phố, sau đó là các xóm – các đội sản xuất thuộc HTX Tân An, sau đó là thôn Tân An và sau cùng (năm 1996) mới tách ra làm hai thôn: Tân An 1 và Tân An 2 như hiện nay. Chính vì diễn biến do thiên tai, do chia tách địa lý, sắp xếp dân cư mà trong suốt thời gian dài, du khách thập phương lui tới cúng lễ không có điều kiện để nhận biết vị trí đích thực của Đền Cô Tân An.

Năm 2004, theo nguyện vọng của bà con nhân dân các dân tộc huyện Văn Bàn là phải đưa Đền Cô về đúng vị trí lịch sử. Các cơ quan có trách nhiệm từ tỉnh, huyện, đến xã, đã tiến hành nhiều hội thảo, hội nghị, nhiều công trình nghiên cứu khoa học và phải giải quyết những rắc rối của sự tranh chấp, những phức tạp của sự khiếu kiện, rồi cuối cùng, Đền Cô cũng được xây dựng lại bề thế, khang trang đúng vị trí, địa điểm thủa ban đầu, đúng tầm của một di tích lịch sử văn hóa.

Đền Cô Tân An

Ngày 19/3/2010 UBND tỉnh Lào Cai đã ra Quyết định số 655/QĐ – UBND v/v: “Công nhận Di tích lịch sử cấp tỉnh “đối với Đền Cô Tân An tại vị trí “thôn Tân An 2”, chấm dứt sự long đong nhiều năm nơi thờ tự Cô Bé Thượng Ngàn linh thiêng. Đền Cô Tân An luôn được bảo vệ, gìn giữ và tôn tạo bởi đó là những nơi thể hiện tình cảm và đức tin của hàng vạn bà con đồng bào 11 dân tộc anh em huyện Văn Bàn và nhiều du khách tín ngưỡng tâm linh gần xa vốn luôn trân trọng truyền thống đạo lý biết ơn những người đã chiến đấu hy sinh vì giang sơn, vì dân tộc.

Trước đây, cả xã Bảo Hà, xã Cam Cọn – của huyện Bảo Yên – đều thuộc huyện Văn Bàn. Đền Cô Tân An tọa lạc bên bờ sông Hồng cuộn chảy, đối diện với Đền Bảo Hà (thờ đức quan Hoàng Bảy), cư dân của hai huyện Văn Bàn và Bảo Yên cũng như du khách thập phương mỗi khi có dịp đến lễ Đền Bảo Hà là nhất định phải sang thắp hương ở Đền Cô Tân An. Như vậy, dựa trên yếu tố lịch sử và yếu tố địa lý thì hai ngôi đền này là một quần thể di tích lịch sử văn hóa đã in sâu vào tâm trí mọi người từ xa xưa. Đưa Đền Cô về vị trí ban đầu (tại thôn Tân An 2 hiện nay) theo Quyết định số 655 của UBND tỉnh Lào Cai là tôn trọng lịch sử, tôn trọng tâm tư tình cảm và ước nguyện của cộng đồng cư dân bản địa hai huyện Văn Bàn – Bảo Yên.

Đền Bảo Hà hợp cùng Đền Cô Tân An trở thành “Quần thể di tích Thần vệ quốc Hoàng Bảy” là địa chỉ du lịch tâm linh của hàng vạn lượt du khách mỗi năm trong hành trình “Du lịch về cội nguồn”, nhất là dịp đầu Xuân mới.

Rate this post